Vragen en antwoorden Warmtenet Nijmegen

• Wanneer is de ontwikkeling rondom het warmtenet gestart?

Al in 1990-1995 zijn de eerste schreden gezet. In 1996 heeft de gemeente besloten om gasloos te bouwen in de Waalsprong. Daarmee was Nijmegen haar tijd ver vooruit. Nuon (toen nog in overheidshanden) heeft toen een aftappunt van de ARN centrale laten aanleggen op haar kosten.

• Waarom werd er gekeken naar een hybride warmtenet?

Bij een hybride warmtenet heb je water van zo’n 45 graden in je leidingnet, dat je in de woning elektrisch (met een warmtepomp) opwarmt tot 70 graden voor douchen (om legionella te voorkomen). Bij een zogenaamd middentemperatuurnet heb je water van minsten 70 graden in de leidingen, zodat je het in huis direct voor alles kunt gebruiken.

In het coalitieakkoord van 2010 was opgenomen dat er een hybride warmtenet moest komen, omdat het als energetisch gunstiger wordt gezien.

• Waarom is in 2011/2012 toch afgezien van een hybride warmtenet?

Nergens in Nederland (en daarbuiten) bestond een groot hybridewarmtenet. Er waren nog geen geschikte warmtepompen. Nuon wilde geen hybride temperatuur warmtenet aanleggen, omdat ze al een middentemperatuur warmtenet hadden in Groot-Oosterhout en Visveld (gevoed met een gasgestookte warmtecentrale i n de wijk). Bij lage temperatuur zouden deze huizen allemaal moeten worden na-geïsoleerd. Een kostbare zaak. Twee warmtenetten naast elkaar (waarvan één op gasgestookte ketels) in de Waalsprong leek ook niet aantrekkelijk. De ARN kon het gemakkelijkst 90-120 graden leveren, want bij lagere temperatuur moest de ARN het restwarmtewater gaan terugkoelen. Dit had meer investeringen gevraagd (voordeel was wel dat er dan meer huizen op echte restwarmte konden worden aangesloten, maar dat speelde toen nog minder). De noodzakelijke warmtepomp en grote boiler nemen veel ruimte in, dat was een probleem. Daarbij wilden de projectontwikkelaars eigenlijk helemaal geen warmtenet, maar gewoon een gasaansluiting en voldoen aan de wettelijke eisen, meer ook niet, en zeker geen experimenteel hybride warmtenet. Aansluiten van bestaande bouw op een warmtenet gaat gemakkelijker met een middentemperatuur warmtenet. Huizen hoeven dan immers minder uitgebreid geïsoleerd te worden.

• Waarom heeft de gemeente het warmtenet niet zelf aangelegd?

Ten behoeve van de Waalsprong had de gemeente al enkele honderden miljoenen geïnvesteerd (los van een warmtenet) en nog meer risicodragende schulden maken werd als niet wenselijk beschouwd (bedenk, het was crisis en de nieuwbouw lag op zijn gat). Uiteindelijk werd besloten tot het delen van de risico’s. Alliander met een aandeel van de gemeente: Indigo zou het hoofdtransportnet aanleggen (vooral met het oog op de risicovolle leiding onder de Waal door), NUON de distributienetten naar de gebruikers.

Nuon heeft er minimaal 70 miljoen in gestoken en Alliander zo’n 20 miljoen. Ter vergelijking: het warmtenet van Amsterdam heeft de gemeente zo’n 100 miljoen gekost, terwijl de gemeente Nijmegen maar enkele miljoenen kwijt was (voor de ‘onrendabele top’). Daarbij zag de gemeente het niet als haar rol om burgers rekeningen te gaan sturen voor hun energiegebruik. In die tijd van crisis (2012) en tegenvallende huizenbouw nam Nuon overigens een flink risico, omdat ze wel het hele warmtenet moesten aanleggen, maar de aansluitingen en daarmee de inkomsten, jaren vertraging opliepen (het zogenaamde vollooprisico).

• Waarom legde NUON en niet Alliander het warmtenet naar het Waalfront aan ?

Het Waalfront werd als één concessiegebied gezien en een leiding daardoor als distributienet, met aftakkingen naar de huizen, niet als transportnet. Zo kon ook één HAP (hoofdafleverpunt) worden aangelegd waar de warmte werd overgedragen van Indigo naar Nuon. Dit had echter wel als nadeel dat alle aansluitingen die hierop extra worden gerealiseerd bijvoorbeeld in de Stationszone ook automatisch op het Nuon distributienet zijn aangesloten. Hierover is toendertijd onderhandeld, met als resultaat dat de Nuon dit net mocht aanleggen. Voor de toekomst, als we een ringleiding willen in Nijmegen (via Dukenburg en via de Stationszone) en dat het transportnet in publieke handen (Indigo) blijft, geeft dit wel problemen.

• Waarom was in eerste instantie de Handelskade uitgezonderd van het warmtenet?

BPD ontwikkelaar wilde daar met Warmte-Koude-Opslag (WKO) aan de slag. En ook voor Nuon was aansluiting niet heel handig omdat ze dan het warmtenet al meteen helemaal door moesten trekken naar het einde, de Handelskade, terwijl (deel van) de huizen die er aan zouden komen pas later zouden worden gebouwd. Uiteindelijk is WKO niet doorgegaan vanwege het feit dat het grondwateronttrekkingsgebied was, waar WKO niet werd toegestaan. De Handelskade is vervolgens toch aangesloten op het warmtenet. De Handelskade is door Nuon tijdelijk verwarmd met een HWC en is nu aangesloten op het warmtenet.

• Wat houdt het contract t.b.v. warmtelevering door Nuon in en kan dit in de toekomst anders?

Het contract dat de gemeente afsloot met Nuon hield in dat (nagenoeg) alle huizen in Waalsprong en Waalfront zouden worden aangesloten op het warmtenet. De kosten hiervan worden meegenomen in de nieuwbouw. De Nuon is degene die de warmte van de afvalverbrander ARN doorlevert aan de consument. Voorlopig zal dat niet veranderen, vanwege de lengte van de concessie (het contract), namelijk 30 jaar. In de toekomst kan dit wellicht gaan veranderen indien het warmtenet groter wordt (in Nijmegen en de regio) en er meerdere warmteproducenten en warmteleveranciers komen. Het transportnet (backbone) is in handen van het Infrabedrijf Indigo (Alliander en gemeente) dat producenten en aanbieders van warmte kan toelaten, onafhankelijk van Nuon.

• Hebben inwoners van Nijmegen-Noord en het Waalfront een verplichte aansluiting op het warmtenet?

Als iemand af wil van het warmtenet (ook de vaste kosten), dan kan dat gratis. Bij opnieuw aansluiten moeten wel weer aansluitkosten betaald worden. Dit kost rond de €1000 ,-. Tot nu toe hebben zo’n 5 huiseigenaren besloten het contract met de Nuon op te zeggen. Omdat ze echter niet op het gasnet kunnen worden aangesloten zullen ze een andere oplossing hebben moeten kiezen (warmtepomp, biomassa, enzovoorts).

• Is monopolist Nuon duur?

Bij het afsluiten van het contract met Nuon was het probleem dat Nuon haar berekeningen niet wilde prijsgeven. Gemeente, provincie en Alliander hebben toen een soort schaduwberekening laten uitvoeren om te verifiëren of Nuon niet te veel rekende. Dat bleek niet het geval te zijn. Uit staatjes blijkt recentelijk dat Nuon de goedkoopste aanbieder van warmte is in Nederland. Ze hebben de verhoging van de gasprijs als gevolg van hogere energiebelasting voor 50% doorgerekend. De hogere prijs van gas zelf hebben ze wel doorgerekend. Dit betekent dat ze ongeveer 75% van wat ze mogen doorrekenen ook hebben doorberekend. Toch voelt dit niet goed want waarom de verhoging van de energiebelasting doorrekenen terwijl een warmtenet juist géén gebruik maakt van gas? Nuon (en ook de anderen) zitten wel onder de wettelijke maximum Niet-Meer-Dan-Anders (Nmda) prijs. Het ministerie van Economische Zaken is bezig om met een alternatief voorstel te komen, waarin vastgelegd wordt hoe de warmteprijs moet worden berekend, losgekoppeld van de gasprijs. In 2020- 2021 zou dit gereed moeten zijn.

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de jaarlasten bij een gemiddeld verbruik van 35 GJ van de verschillende (grotere) warmtebedrijven en naast het ACM tarief (Nuon is blauw).

Bronnen bij afbeelding:

https://www.stadsverwarmingpurmerend.nl/tarieven/

https://consument.ennatuurlijk.nl/tarieven

https://www.hvcgroep.nl/over-afval-energie/energie-van-hvc/downloads-en-links

https://www.vattenfall.nl/producten/stadsverwarming/tarieven-en-voorwaarden/

https://www.eneco.nl/duurzame-energie/stadswarmte/tarieven/

 

• Hoeveel restwarmte is er?

Nuon koopt een flink deel van de restwarmte van de ARN (de afval- en energiecentrale in Weurt) op. Als er veel meer huizen worden aangesloten dan zal dit meer ten koste gaan van de elektriciteitsproductie van de ARN (en wordt het warmtenet in verhouding minder duurzaam). In de toekomst (2050?) is de verwachting dat, vanwege steeds meer hergebruik van materialen, de afvalverbrander ARN minder afval krijgt aangeboden en van een lagere calorische waarde. Daarbij wil de gemeente Nijmegen het warmtenet flink uitbreiden richting bestaande stad. Daarom is Nijmegen nu al een onderzoek gestart naar geothermie, als mogelijke aanvulling of vervanging van de ARN.

• Hoe duurzaam is het warmtenet?

Het is lastig om te bepalen hoe duurzaam het warmtenet precies is. Reken je de CO2-uitstoot van de ARN niet mee omdat die ook zonder warmtelevering het afval moet verbranden (zonde als je de warmte dan niet gebruikt), dit doet bijvoorbeeld Duitsland, of reken je de CO2-uitstoot voor 100% mee (CO2 = CO2)? In Nederland kiest men voor een middenweg en rekent men de biogene/biomassa fractie (54%) niet mee en de fossiele fractie (46%) wel mee in de CO2-uitstoot. Ook zijn er discussies over de hoeveelheid stroom die minder wordt geproduceerd omdat warmte van 90-120 graden Celcius moet worden afgetapt ten behoeve van het warmtenet. Daarbij is natuurlijk belangrijk of deze stroom duurzaam is opgewekt of niet. ‘Forfaitair’ wordt hier 15% voor gerekend. De ARN zegt dat dit in de praktijk veel minder is (bij erg koud weer en soms bij pieken in de vraag). Criticasters schatten dit daarentegen veel hoger in. Idem voor de energievraag voor pompen en hulpwarmtecentrale, waarvoor forfaitair 10% wordt gerekend, waarvan Nuon zegt dat de hulpwarmtecentrale maar enkele dagen per jaar aan moet (koude periode). Verlies in de leidingen is gering, maar ook hierover is discussie. De EPC-eisen (Energie-Prestatie-Coëfficiënt) voor de huizen in de Waalsprong was door de gemeente 10% scherper gesteld dan wettelijk was bepaald (ter compensatie van het feit dat huizen aan een warmtenet volgens EPC-eisen minder geïsoleerd hoefden te worden dan huizen op een gasnet). Binnenkort komt het Rijk (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) met een verplichte rekenwijze die deze gordiaanse knoop moet doorhakken. Tot die tijd (en ook daarna?) zal hierover discussie blijven bestaan.