De bezuinigingen van het Rijk op werk en inkomen maken het voor de gemeente noodzakelijk om de gesubsidieerde arbeid anders te organiseren. Deze veranderingen roepen veel onrust en vragen op. We vinden het noodzakelijk dat deze veranderingen zorgvuldig en met oog voor de gevolgen voor betrokkenen en maatschappelijke instellingen worden aangepakt.
Betaald werk is van belang voor bestaanszekerheid, maatschappelijke participatie en zelfontplooiing. Veel mensen slagen erin zonder hulp een baan te vinden, anderen hebben daarbij hulp nodig. Sinds jaar en dag is Nijmegen zeer actief in het ondersteunen van bewoners die, om wat voor reden dan ook, geen werk kunnen vinden. Een belangrijk hulpmiddel daarbij zijn de subsidiebanen. Op dit moment telt Nijmegen meer dan 800 van deze banen. Toen ongeveer zeven jaar geleden het kabinet van CDA/VVD besloot de subsidiebanen af te schaffen, koos Nijmegen tegen de stroom in er juist voor extra banen te creëren. Omdat we geloven dat het goed is als mensen actief meedoen in de maatschappij en vanwege het belang voor maatschappelijke instellingen. Waar de meeste steden de subsidiebanen hebben afgeschaft, heeft Nijmegen op dit moment die nog veel. Deze banen heeft de gemeente lange tijd betaald uit overschotten. Die hebben we sinds dit jaar niet meer.
Door bezuinigingen loopt het budget dat Nijmegen krijgt voor hulp aan werkzoekenden snel terug. Van de bijna 40 miljoen die we een paar jaar geleden nog ontvingen, blijft vanaf 2012 minder van 25 miljoen over. En het huidige kabinet van VVD en CDA heeft nog verdere plannen voor bezuinigingen. Dat betekent dat we straks met een jaarlijks tekort van zo’n 17,5 miljoen euro te maken hebben. Mogelijk loopt het aantal werklozen in Nijmegen de komende jaren op. Kortom: we moeten meer mensen ondersteunen met minder geld.
Tegen deze achtergrond kiezen we voor een vernieuwing van de gesubsidieerde arbeid. We houden vast aan de basisidee dat we uitkeringsgeld willen inzetten voor werk, maar we maken gebruik van een beter instrument. In ‘werkcorporaties’ kunnen mensen niet alleen werkervaring opdoen, maar ook een kwalificerende opleiding volgen om zo echt een kans te krijgen op de arbeidsmarkt. We willen uiteindelijk veel meer mensen ondersteunen dan nu. Omdat we weten dat over enkele jaren werkgevers zitten te springen om personeel, is uitstroom straks ook een reële optie. Om werkcorporaties mogelijk te maken hebben we ondanks de grote bezuinigingsnoodzaak besloten jaarlijks drie miljoen extra ‘Nijmeegs’ geld beschikbaar te stellen. We blijven dus investeren in gesubsidieerde arbeid.
Het is de bedoeling dat de werkcorporaties op termijn in de plaats komen van het huidige stelsel van subsidiebanen. Voor deze ‘ombouw’ nemen we ruim de tijd. Om het eerste jaar door te komen stelt de gemeente in 2011 eenmalig uit de algemene middelen € 5 miljoen extra ter beschikking. Er is daarnaast de komende jaren een vergelijkbaar bedrag beschikbaar om werkgevers te verleiden banen te ‘witten’. Voor werknemers boven de zestig zijn mogelijkheden om vervroegd met pensioen te gaan. De mensen met een vaste participatiebaan blijven buiten schot. Waardevolle instellingen moeten zoveel mogelijk voor de stad behouden blijven. De gemeente zal per instelling maatwerk moeten leveren. Belangrijke instellingen zullen misschien niet meer uit het budget voor werk betaald moeten worden, maar uit de budgetten voor welzijn, cultuur of sport. Per individu wordt bekeken waar iemands vaardigheden en mogelijkheden liggen en waar ontwikkeling nodig is. Daarvoor wordt dan een traject ontwikkeld bestaande uit scholing, werk en begeleiding. Een deel van de mensen zal kunnen uitstromen naar een reguliere baan, maar dat zal niet voor iedereen gelden. Ook deze groep wordt niet aan zijn lot overgelaten. Ook hier wordt per individu gezocht naar een passende oplossing.
Deze ingrijpende modernisering van de gesubsidieerde arbeid is noodzakelijk vanwege de rijksbezuinigingen, maar kan een succes worden als de Nijmeegse samenleving hier als geheel zijn schouders onder zet. De gemeente kan veel doen, maar we kunnen van de werkcorporaties alleen een succes maken als de hele stad meedoet.