Daar waar de sociaaldemocraten het leven van bijstandsgerechtigden al eerder makkelijker hadden kunnen maken, kozen zij voor nog strengere controle en dwang als voorwaarde voor een experiment met een meer socialere bijstand. En D66 stemde in met de Participatiewet, de strengste bijstandswet ooit. Ondertussen prijken beide partijen vrolijk in de krant met ‘de bijstand als springplank’.
Verschillende gemeenten staan al een tijd te trappelen om te experimenteren met een socialere bijstand. Mensen moeten meer ruimte krijgen om iets bij te verdienen en werken moet lonen. Deze gemeenten willen werkzoekenden mogelijkheden bieden voor ervaring via vrijwilligerswerk of kleine banen. Initiatief nemen wordt daardoor aangemoedigd, niet afgestraft. Het is algemeen bekend dat mensen die meer ruimte krijgen, betere keuzes maken en meer kansen pakken. Stress door (financiële) zorgen en dwang leidt doorgaans tot verkramping, slechtere keuzes en een toename van gezondheidsklachten.
Onder aanvoering van GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman heeft de Tweede Kamer een jaar geleden ingestemd met experimenten met een regelvrije bijstand. Staatssecretaris Klijnsma gunt gemeenten alleen nauwelijks ruimte om deze experimenten tot een succes te maken. De kansen die ze biedt in een onlangs aan de Kamer voorgelegde Algemene Maatregel van Bestuur zijn minimaal. Een verrassende opstelling voor een sociaaldemocraat, omdat je mag verwachten dat die inziet dat de samenleving baat heeft bij vertrouwen en een positieve benadering. Logisch dus dat Voortman op hulp van de PvdA rekende toen ze eerder deze maand met een voorstel voor een wetswijziging kwam waarmee gemeenten wél ruim baan krijgen voor experimenten met de bijstand. Maar helaas, de PvdA-fractie gaf niet thuis.
Voor die opstelling is vanuit een sociaal perspectief weinig begrip op te brengen.
Maar deze week bleek de PvdA tot inkeer te zijn gekomen: met D66 lanceerde de sociaaldemocraten een plan waarin mensen met bijstand meer ruimte krijgen om bij te verdienen. De huidige regel dat mensen bij lopende experimenten maximaal 200 euro per maand van hun bijverdiensten mogen houden, moet volgens Diederik Samsom en Alexander Pechtold worden losgelaten: gun mensen de helft, zeggen ze.
Klinkt mooi? Zeker! Maar waar D66 het voorstel van Voortman steunde, zette uitgerekend de partij van Samsom een streep door verruiming van de mogelijkheden van gemeenten om mensen in de bijstand meer vrijheid te geven. Natuurlijk gelden er voor een regeringspartij verschillen tussen droom en daad. De PvdA moet ook zaken doen met een rechtse partner. Maar intussen wordt het potsierlijk: niet meestemmen met voorstellen van GroenLinks om het leven voor mensen in de bijstand wat eenvoudiger te maken. Om vervolgens wel mooie sier te maken met een stuk in de krant.
We hopen dat Samsom nu ziet dat het anders kan. Écht geloofwaardig wordt het als de PvdA-leider zijn eigen staatssecretaris hierop aanspreekt. Zodat gemeenten alvast kunnen beginnen met experimenten. En daarna een echte sociale bijstand wordt ingevoerd. GroenLinks heeft al meerdere plannen hiertoe ingediend die zo overgenomen kunnen worden. Het plan getuigt van goede wil, dus we rekenen bij de volgende stemmingen op steun van de PvdA!
Lisa Westerveld en April Ranshuijsen, Nijmegen
Rutger Groot Wassink, Amsterdam
Cathelijne Bouwkamp, Arnhem
Heleen de Boer, Utrecht
Jos Koniuszek, Breda
Joris Bengevoord, Tilburg
Saskia Lammers, Eindhoven
Judith Bokhove, Rotterdam
Jos Kunder, Roermond
Armagan Önder, Tiel
Gert-Jan Krabbendam, Maastricht
Charlotte de Roo, Renkum