Zonne-energie voor mensen die geen eigen dak hebben om zonnestroom op te wekken. Dat was de gedachte bij de start van het project ‘Zonnepark Nederland’ in 2012 in Nijmegen. Hierbij legden 72 mensen gezamenlijk 476 zonnepanelen op het dak van twee gebouwen van de gemeente Nijmegen. De verwachting was dat de overheid dit bijzondere en duurzame initiatief zou ondersteunen. En dat deelnemers op korte termijn dezelfde voordelen zouden krijgen als mensen met panelen op hun eigen dak. Deze betalen namelijk geen energiebelasting over hun zelf opgewekte stroom; ‘daklozen’ daarentegen wel. Het nieuwe energieakkoord biedt hen echter niets. Een opinieartikel in Trouw.
Voor de Kamerverkiezingen van september 2012 beloofden vrijwel alle politieke partijen dat de regelingen voor mensen die zonnepanelen op hun eigen dak hebben liggen (dakhebbenden) en mensen die zonnepanelen op een ander dak hebben liggen (daklozen) zouden worden gelijkgetrokken. De landelijke politici met Diederik Samsom voorop beloofden dat het salderen voor de meter, zoals dat heet, mogelijk gemaakt zou worden. Ondanks die goede voornemens ligt er nu een halfbakken compromis waarbij mensen die elders en in collectief verband zonnestroom opwekken 7,5 cent korting per kilowattuur krijgen op de energiebelasting. Dat lijkt een royale regeling, maar dat is het niet. Bij de uitvoering, zoals die nu voorgesteld wordt in het Belastingplan 2014, zal er geen rendabele businesscase ontstaan voor deelnemers. Je verdient je panelen in geen honderd jaar terug.
Het is dan ook ronduit vreemd dat de deelnemende partijen aan het Nationaal Energieakkoord deze regeling onderschreven hebben, terwijl deze toch ver af staat van het eigenlijke doel: een gelijke behandeling van ‘daklozen’ en ‘dakhebbenden’ en het stimuleren van duurzame energieopwekking in dit land.
Waar zit de pijn? Die zit hem allereerst in het feit dat er alleen een belastingkorting komt voor particulieren die in collectief verband zonnestroom opwekken. Als het daarbij zou blijven zou er wellicht nog een voordeel te behalen zijn. Een aantal bijkomende kosten zal onze deelnemers aan het ‘daklozencollectief’ echter nekken en ervoor zorgen dat zij – de belastingkorting ten spijt - geen cent zullen verdienen met het zonlicht dat zij opvangen met hun panelen.
Zo geldt het verlaagde belastingtarief alleen als de elektriciteit van de collectieve installatie aan het net wordt teruggeleverd via een kleinverbruikersaansluiting. Die zijn er niet bij de grotere panden waar de collectieve zonnepanelen op liggen.
Daarnaast moet de opgewekte energie nog verdeeld worden over de deelnemers. Daar zijn ook weer kosten aan verbonden. En verder mogen de energiebedrijven straks ook nog administratiekosten in rekening brengen aan de leden van de daklozencollectieven voor het verrekenen van de elektriciteit op hun eigen rekening.
Na aftrek van alle genoemde lasten resteert een ‘dakloze’ nog een schamele 1cent per kWh opgewekte zonnestroom. Daarmee komt hij natuurlijk nooit uit zijn kosten voor de investering van de zonnepanelen. Een dakhebbende profiteert intussen van een 23x zo hoog rendement (23 cent per kWh) op de door hem opgewekte kWh’s en heeft tenminste profijt van zijn of haar investering.
Hoe zou het dan wel moeten?
De gedachte achter de geplande belastingverlaging is de rechtsongelijkheid tussen ‘dakhebbenden’ en ‘daklozen’ te verkleinen. In de praktijk leidt de voorgestelde regeling echter tot een grote ongelijkheid en dat kan niet de bedoeling zijn. Wil het kabinet daadwerkelijk werk maken van collectieve opwekking van decentrale energie dan zal de regeling ruimhartiger toegepast moeten worden, zodat de extra kosten die in de praktijk opdoemen vermeden worden.
De behandeling van het Belastingplan 2014 in het parlement biedt politieke partijen nog de kans om dit mogelijk te maken. De mensen die in 2012 in Nijmegen dapper in zonnepanelen hebben geïnvesteerd op de gemeentedaken hebben nu hun hoop gevestigd op de Tweede Kamer. Kamerleden: laat ze niet in de steek!
Jan van der Meer
Wethouder Klimaat & Energie gemeente Nijmegen